U Službenom glasniku Republike Srbije broj 62/2023, dana 27. jula 2023. godine objavljen je Zakon o izmenama i dopunama zakona o energetici (dalje u tekstu: „Zakon”).
Zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja, a početak njegove primene odložen je do 1. novembra 2023. godine.
Novim izmenama i dopunama Zakona predviđeno je obrazovanje Republičke komisije za energetske mreže („Komisija”), kao nezavisnog i samostalnog organa Republike Srbije, koji je zadužen za kontrolu operatora prenosnog sistema električne energije i operatora transportnog sistema prirodnog gasa čiji je osnivač Republika Srbija.
Na ovaj način omogućiće se dokazivanje da kontrolu nad operaterom prenosnog sistema i društava koja obavljaju delatnost proizvodnje, distribucije i snabdevanja električnom energijom, odnosno prirodnim gasom, a čiji je osnivač Republika Srbija, ne vrši isto lice.
Predsednika i četiri člana Komisije biraće Narodna skupština, na predlog Odbora za energetiku. Komisija će između ostalog, imenovati i razrešavati predstavnika Srbije u skupštinama operatora prenosnog sistema, predlagati Narodnoj skupštini strategiju razvoja i upravljanja operatorima, davati saglasnost na sve važnije akte operatora, bliže pobrojane u članu 64b, tačka 8. Zakona o energetici.
Predviđena je i obaveza operatera da svoja opšta akta usaglase sa ovim Zakonom i osnivačkim aktom u roku od 90 dana od dana početka rada Komisije.
Ove izmene i dopune ne menjaju bitno rešenja iz pretehodno važećeg zakona, već samo preciziraju postojeće norme, sa konkretnim ciljem usklađivanja pravne regulative sa Evropskom Unijom, i na taj način stvaraju uslove za sertifikaciju operatera transportnog sistema.
Donošenjem ovog Zakona, AD „Elektromreža Srbije” i „Transportgas Srbija” DOO moći će i da formalno dobiju licence kao operatori prenosnog sistema.
Ujedno, danom početka primene ovog Zakona prestaju da se primenjuju odredbe Zakona o ministarstvima u delu koji se odnosi na određivanje strateških ciljeva, unapređenje rada i poslovanja, nadzor i pripremu predloga akata o imenovanju i razrešenju organa upravljanja i zastupnika kapitala u privrednim društvima i drugim oblicima organizovanja za obavljanje delatnosti sa državnim kapitalom, za društva koja obavljaju delatnost prenosa električne energije, odnosno transporta i upravljanje transportnim sistemom za prirodni gas, kao i odredbe Zakona o javnim preduzećima a koji se odnose na operatere.